Przyczyny wad słuchu:

Przyczyny zaburzające działanie narządu słuchu mogą być rozmaite i w różnym stopniu wpływają na funkcjonowanie słuchu. Czynnikami, które w istotny sposób uszkadzają narząd słuchu, a tym samym ograniczają sprawność słuchową człowieka to:

• Czynniki dziedziczne- dziedziczenie dominujące, dziedziczenie recesywne oraz dziedziczenie z chromosomem X.

• Czynniki działające w okresie prenatalnym i zaburzające rozwój płodu, np. choroba wirusowa matki, infekcja wewnątrzmaciczna, zatrucie lekami lub innymi substancjami oto toksycznymi, itp.

• Czynniki działające w okresie okołoporodowym, np. przedwczesny poród (wcześniactwo), nieprawidłowy poród, zaburzenia krążenia czy oddychania, urazy doznane w trakcie porodu, brak fachowej opieki w czasie porodu, nieprawidłowo stosowana narkoza itp.

• Czynniki działające w okresie poporodowym, np. żółtaczka szczególnie gdy jest związana z konfliktem serologicznym, zakażenia, urazy i inne uszkodzenia oto toksyczne.

• Czynniki działające w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie – zapalenie opon mózgowych i przewlekłe zapalenia ucha środkowego, toksyczne uszkodzenie nerwu słuchowego w przebiegu chorób zakaźnych, takich jak; odra, płonica, koklusz, grypa i świnka, stosowanie leków o charakterze ototoksycznym (gentamycyna, chinina), urazy mechaniczne w obrębie czaszki oraz urazy akustyczne.

• Czynniki działające w okresie późniejszym, np. – uszkodzenia spowodowane otosklerozą, zaburzeniami ukrwienia ucha wewnętrznego, chorobą Meniere’a, długotrwałym urazem akustycznym (praca w hałasie) oraz głuchotą starczą.

Rodzaje wad słuchu

Ze względu na czas powstania uszkodzenia słuchu, wpływający na możliwości posługiwania się językiem wyróżniamy:

• głuchotę prelingwalną, powstałą przed opanowaniem języka, do 2-3 roku życia

• głuchotę perilingwalną, powstałą w okresie opanowania języka, w wieku 3-5 lat

• głuchotę postlingwalną, powstałą po 5 roku życia.

Ze względu na miejsce uszkodzenia drogi słuchowej wyróżniamy:

Niedosłuch przewodzeniowy, wynikający z uszkodzenia w obrębie części przewodzącej, a więc ucha zewnętrznego i środkowego. Charakteryzuje go uszkodzenie słuchu w stopniu lekkim lub umiarkowanym, o równomiernym ubytku słuchu dla wszystkich częstotliwości. Jest to ilościowy ubytek słuchu, który odpowiada zjawisku słuchania z większej odległości lub słuchania przyciszonych dźwięków, jednak bez zniekształceń.

Niedosłuch odbiorczy, wynikający z uszkodzenia części odbiorczej, czyli ucha wewnętrznego, nerwu słuchowego i centralnej części drogi słuchowej aż do ośrodków słuchowych w płatach skroniowych kory mózgowej. Charakteryzuje go nie tylko ubytek słuchu, ale i istotne zmiany jakości słyszenia. Uszkodzenie może być różnego stopnia – od lekkiego do głębokiego, ale charakteryzuje się najczęściej zróżnicowanym ubytkiem słuchu dla różnych częstotliwości. Powoduje to nie tylko zmniejszenie możliwości słyszenia dźwięków, ale także zmianę widma akustycznego. Przy uszkodzeniach ucha wewnętrznego może dojść również do uszkodzenia narządu równowagi. Narząd ten, przy współudziale narządu wzroku oraz czucia skórnego i mięśniowo-stawowego utrzymuje nasze ciało w równowadze informując o położeniu głowy w przestrzeni. Odbywa się to automatycznie, bez udziału naszej woli. Częściowe uszkodzenie narządu równowagi może wywołać okresowe zawroty głowy.

Niedosłuch mieszany, wynikający z jednoczesnego uszkodzenia struktur ucha środkowego i wewnętrznego. Jest efektem kombinacji przyczyn powodujących wystąpienie niedosłuchu przewodzeniowego i odbiorczego. Uszkodzenie słuchu może występować również w połączeniu z innymi dysfunkcjami. Do tych dysfunkcji możemy zaliczyć niepełnosprawność intelektualną (upośledzenie umysłowe), uszkodzenie wzroku, uszkodzenie narządu ruchu, zaburzenia zachowania oraz dysfazję rozwojową.

Klasyfikacja uszkodzeń słuchu

Konsekwencje wady słuchu

Częstą konsekwencją utraty słuchu z medycznego punktu wiedzenia, są zaburzenia w zachowaniu mające charakter psychologiczny i społeczny. Wynika to bezpośrednio z faktu, iż niepełnosprawny narząd słuchu dostarcza do mózgu jedynie część informacji w celu dalszej interpretacji. Nie upośledza to sprawności fizycznej, a potencjalnie także i umysłowej człowieka, ale ogranicza jego kontakty społeczne, stwarzając często sytuacje, w których osoba dotknięta utratą słuchu zostaje wyizolowana ze środowiska ludzi słyszących. Uszkodzenie słuchu powoduje zahamowanie naturalnego rozwoju mowy, a co za tym idzie rozwoju słownictwa i myślenia słowno-pojęciowego. Utrudnia pewne czynności odruchowe i koordynację. W przypadku uszkodzeń słuchu u dzieci, obserwuje się zaburzenia zachowania takie jak niedojrzałość, nadpobudliwość czy agresywność. Należy jednak pamiętać, że osoby z poważną utratą słuchu, mogą funkcjonować w społeczności osób słyszących bez przeszkód. Taką możliwość może im stworzyć nauczenie się przez osoby słyszące języka migowego (PJM), który jest pełnowartościowym językiem lub uznawanego przez zapisy prawne Systemu Językowo-Migowego (SJM), który jest wspomagającą formą komunikacji.