Słyszenie i ubytek słuchu.

Każda część ucha odgrywa istotną rolę w przekazywaniu informacji akustycznych do mózgu. Ubytek słuchu jest wynikiem uszkodzenia jednej lub kilku części ucha zewnętrznego, środkowego lub wewnętrznego. W lepszym zrozumieniu istoty ubytku słuchu pomaga znajomość budowy anatomicznej ucha oraz zasady, na której opiera się słyszenie. Na kolejnych stronach znajdziesz szereg informacji ogólnych na ten temat.

Ubytek słuchu musi być zawsze rozpoznany przez specjalistę, na przykład audiologa lub otolaryngologa. Lekarz bada słuch, aby ustalić rodzaj i stopień ubytku. Następnie przygotowywany jest audiogram, który przedstawia rezultat testu.

Istnieją cztery rodzaje ubytku słuchu:

Pierwszym, najpowszechniej występującym rodzajem jest ubytek typu zmysłowo-nerwowego, powstający wskutek zniszczenia lub uszkodzenia komórek czuciowych (rzęsek słuchowych) w ślimaku. Ubytek słuchu typu przewodzeniowego dotyczy problemu w obrębie ucha zewnętrznego lub środkowego, który utrudnia lub uniemożliwia prawidłowe skierowanie dźwięku do ucha wewnętrznego. Ubytek słuchu typu mieszanego stanowi kombinację ubytku zmysłowo-nerwowego i przewodzeniowego. Ubytek słuchu typu centralnego występuje w przypadku, gdy nerw słuchowy nie może przewodzić sygnałów do mózgu. 

Budowa anatomiczna ucha

Zrozumienie istoty ubytku słuchu ułatwia znajomość anatomii ucha. Ucho składa się z trzech zasadniczych części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.

Ucho zewnętrzne

• Małżowina uszna – zbiera i kieruje dźwięk do przewodu słuchowego
• Przewód słuchowy (zewnętrzny) – kieruje dźwięk do wnętrza ucha

Ucho środkowe

• Bębenek (błona bębenkowa) – zmienia dźwięk w drgania
• Młoteczek, kowadełko i strzemiączko – ten łańcuch drobnych kosteczek (kostki słuchowe)  przenosi drgania do ucha wewnętrznego

Ucho wewnętrzne

• Ucho wewnętrzne (ślimak) – zawiera płyn i niezwykle czułe „rzęski” słuchowe. Te drobne włosowate struktury są wprawiane w ruch wskutek stymulacji drganiami
• Układ przedsionkowy – zawiera komórki odpowiadające za utrzymywanie równowagi
• Nerw słuchowy – biegnie ze ślimaka do mózgu

JAK DZIAŁA SŁUCH?

1. Dźwięk wpada do przewodu słuchowego i wywołuje ruch bębenka.
2. Bębenek wibruje na skutek dźwięku.
3. Wibracje przenoszone przez kosteczki słuchowe trafiają do ślimaka.
4. Wibracje dźwiękowe wprawiają w ruch płyn wypełniający ślimak.
5. Ruchy płynu powodują uginanie się rzęsek słuchowych. Rzęski słuchowe wytwarzają sygnały nerwowe przechwytywane przez nerw słuchowy. Rzęski słuchowe na jednym z końców ślimaka odpowiadają za przekazywanie dźwięków o niskiej częstotliwości, a te z drugiego końca — za przekazywanie dźwięków o wysokiej częstotliwości.
6. Nerw słuchowy przekazuje sygnały do mózgu, gdzie są one interpretowane jako dźwięki.

Rodzaje ubytku słuchu

Ubytek słuchu typu przewodzeniowego

Każdy problem w obrębie ucha zewnętrznego lub środkowego, który uniemożliwia prawidłowe przewodzenie dźwięku, określany jest jako przewodzeniowy ubytek słuchu. Przewodzeniowy ubytek słuchu występuje zazwyczaj w stopniu łagodnym lub umiarkowanym, w przedziale od 25 do 65 decybeli.

W pewnych przypadkach przewodzeniowy ubytek słuchu może być przejściowy. W zależności od specyfiki konkretnego przypadku skuteczna może okazać się interwencja farmakologiczna lub chirurgiczna. Poprawę słuchu może też przynieść zastosowanie aparatu słuchowego lub implantu ucha środkowego.

Ubytek słuchu typu zmysłowo-nerwowego

Ubytek słuchu typu zmysłowo-nerwowego jest efektem zniszczenia lub uszkodzenia komórek czuciowych (rzęsek słuchowych) w ślimaku i zazwyczaj bywa trwały. Tego rodzaju ubytek słuchu, zwany także “głuchotą nerwową”, może występować w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim.

W przypadku ubytków zmysłowo-nerwowych w stopniu lekkim do znacznego zazwyczaj  stosuje się aparaty słuchowe lub implanty ucha środkowego. Implanty ślimakowe stanowią często rozwiązanie dla osób ze znacznym lub głębokim ubytkiem słuchu.

Niektórzy pacjenci cierpią na ubytek słuchu typu zmysłowo-nerwowego tylko w przedziale wysokich częstotliwości, co zwane jest także częściową utratą słuchu. W tych przypadkach uszkodzeniu uległy jedynie rzęski słuchowe u podstawy ślimaka. W wewnętrznej części ślimaka, przy wierzchołku, rzęski słuchowe odpowiedzialne za przetwarzanie tonów niskich pozostają nienaruszone. Z myślą o takich przypadkach opracowano łączoną stymulację elektroakustyczną, zwaną w skrócie EAS.

Ubytek słuchu typu mieszanego

Ubytek słuchu typu mieszanego jest kombinacją ubytku typu zmysłowo-nerwowego oraz przewodzeniowego. Jego przyczyną są problemy z uchem wewnętrznym oraz zewnętrznym lub środkowym. Opcje leczenia obejmują farmakoterapię, interwencję chirurgiczną, stosowanie aparatów słuchowych lub implantację ucha środkowego.

Ubytek słuchu typu centralnego

Problem wynikający z braku lub uszkodzenia nerwu słuchowego może powodować ubytek słuchu typu centralnego. Tego rodzaju uszkodzenie bywa zazwyczaj bardzo głębokie i nieodwracalne.

Aparaty słuchowe oraz implanty ślimakowe nie są w stanie skompensować ubytku, ponieważ nerw nie przewodzi informacji akustycznych do mózgu.

W wielu przypadkach rozwiązaniem może być implant pniowy (ABI).